logo
EN EN PL PL Zaloguj się
Wyszukiwarka PL
Advanced search
About   Research Activities   Publications   Post-Graduate Studies   Library   Collections   CADIS Resources
Publications
  • IS PAN Publications
  • Sale and subscriptions of IS PAN publications
  • New publications
  • Books
  • Periodicals
  • Multimedia
  • Online publications
  • Publication ethics
Jolanta Różalska (opr.)

Stanisław Janowski, "To i owo z mojego życia"
Wstęp i opracowanie Jolanta Różalska
Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2023
ISBN 978-83-6651963-3

Cena 60;- zł
Zamów / Order
 

Większość ludzi o Stanisławie Janowskim wie niewiele albo zgoła nic. Wielbiciele talentu Gabrieli Zapolskiej pamiętają zapewne z jej biografii, że "w roku 1901 wyszła po raz drugi za mąż, tym razem za malarza Stanisława Janowskiego...". Znawcom tematu jego nazwisko kojarzy z popularną głównie w 2. poł. XIX w. tzw. szkołą monachijską, reprezentowaną przez grupę malarzy, którzy ukończyli studia artystyczne w stolicy Bawarii. Artysta był też "bratem swojej siostry", Bronisławy Rychter-Janowskiej, popularnej malarki polskich dworków. Tymczasem on sam – jako malarz, rysownik, ilustrator oraz scenograf – mógł się pochwalić wcale dużym i wszechstronnym dorobkiem. Według relacji bliskich wykazywał uzdolnienia aktorskie, reżyserskie i muzyczne. Parał się również dziennikarstwem; podczas I wojny światowej był jednym z pierwszych polskich korespondentów wojennych.
Janowski pozostawił po sobie także niniejsze wspomnienia. Tekst To i owo z mojego życia powstawał w ciągu pięciu lat. Pierwszy wpis pochodzi z 7 sierpnia 1930 r., ostatni zaś z końca maja 1935. Ponieważ autor, jak sam zaznacza, rozpoczął pisanie tych wspomnień w wieku 64 lat, wyłuskał z pamięci wydarzenia w jego życiu najważniejsze i to im poświęcił najwięcej miejsca. Stąd klarowność, rzetelność i duża wartość informacyjna przekazu, przy jednoczesnym zachowaniu dystansu i niskiej emocjonalności pamiętnika. Z kronikarską precyzją autor wymienia mnóstwo znanych nazwisk i istotnych faktów, dotyczących jego nauki, pracy, małżeństwa z Gabrielą Zapolską oraz służby wojskowej w Legionach Polskich podczas I wojny światowej. Pełen polotu tytuł To i owo z mojego życia kryje poważne, a często i dramatyczne wspomnienia. Pamiętnik Janowskiego to relacja niezwykle subiektywna, można by rzec – intymna. To naprawdę opowieść o artyście, "to i owo" z jego życia, a nie historia, w której jest on postacią jedną z wielu.
Tekst urzeka stylem, w jakim został napisany. Rzeczowa, barwna, a często i dowcipna narracja ujawnia "dziennikarski pazur" Janowskiego. Nie ma tu dłużyzn czy silenia się na poetyckość; miejscami ma się wrażenie, że to nie pamiętnik, a dobry, dynamiczny reportaż. Fascynujące, wartościowe opisy zagranicznych podróży i trafne, choć często tylko szkicowe charakterystyki pojawiających się na jego kartach osób sprawiają, że czyta się go z prawdziwą przyjemnością i zainteresowaniem. To i owo z mojego życia jest zatem również dziełem literackim, po które chętnie sięgną nie tylko badacze, ale i osoby poszukujące dobrej lektury.

back
Stopka adres

Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, ul. Długa 26/28, skr. poczt. 994, 00-950 Warszawa, tel. (22) 50 48 200, fax (22) 831 31 49, e-mail: sekretariatispan@gmail.com, NIP 525-000-85-48, REGON 000325794, konto w płatnościach krajowych BANK  BGK 18 1130 1017 0020 1466 5620 0001, konto dla wpłat z zagranicy BANK BGK IBAN PL 18 1130 1017 0020 1466 5620 0001 SWIFT GOSKPLPW

© 2025 Instytut Sztuki PAN
Designed and made by Kompan.pl