logo
EN EN PL PL Zaloguj się
Wyszukiwarka PL
Advanced search
About   Research Activities   Publications   Post-Graduate Studies   Library   Collections   CADIS Resources
Publications
  • IS PAN Publications
  • Sale and subscriptions of IS PAN publications
  • New publications
  • Books
  • Periodicals
  • Multimedia
  • Online publications
  • Publication ethics
Lech Sokół

Twarze nowoczesności. Marivaux – Watteau – Baudelaire – Ibsen – Strindberg – Rimbaud – Wyspiański – Witkacy – Regamey, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2021

ISBN 978-83-66519-28-2

cena: 40,- zł


Zamów / Order

Książka Twarze nowoczesności: Marivaux – Watteau – Baudelaire – Ibsen – Strindberg – Rimbaud –Wyspiański – Witkacy – Regamey z różnych powodów powstawała przez wiele lat. Stanowi jednak całość o przemyślanym tytule, w którym nieprzypadkowo pojawia się słowo "twarze". Każdy z jej bohaterów jest istotną twarzą jakiegoś aspektu nowoczesności, charakterystycznego dla swojej epoki. Są to bez wyjątku twarze wyraziste i mocno zapisane w historii, w tym także twarze postaci nieco zapomnianych bądź nieczęsto obecnie przywoływanych. Twarze są pojedyncze i nie tworzą zwartej całości. Przeciwnie, są one wyborem spośród wielu i – odwołując się do tytułu poematu Baudelaire’a interpretowanego w książce – można je porównać do latarni morskich, które rozświetlają ciemność i pozwalają okrętom znaleźć drogę do portu […]

Głównym tematem tej książki są przemiany nowoczesnego "ja" ukazane w dramacie, teatrze, literaturze i sztuce. Ściślej rzecz biorąc, interesuje mnie wzrost i upadek "ja". Najlepiej zatem określić można główny wątek rozważań jako krytykę nowoczesnego "ja" w rozmaitych jego przejawach. W głębi czy w cieniu pojawia się problematyka osoby, zwłaszcza relacji "ja" i osoby, która w tej pracy nie jest jeszcze rozwinięta szerzej. Obok problematyki "ja" bardzo istotnym tematem tej książki jest obecność bądź nieobecność zagadnienia wiary i religii w kulturze – wedle mojego sposobu myślenia i moich możliwości […]

Składające się na ten tom rozważania należą do gatunku szeroko pojętej komparatystyki w tym znaczeniu, że porównywanie, przeciwstawianie, zestawianie, łączenie i odrzucanie oraz przechodzenie z terytorium jednej sztuki do innej odgrywają w nich rolę zasadniczą. Ważnym elementem moich refleksji jest ostrożne zaufanie, którym obdarzam wyobraźnię i spontaniczne skojarzenia. Można zatem określić moją metodę jako formę komparatystyki tradycyjnej z elementami antropologii kultury. Mojej pracy i myśleniu przyświecała również hermeneutyka spod znaku Ricoeura, Heideggera i Gadamera, niekoniecznie manifestowana.

(z Przedmowy)

 

Książka Lecha Sokoła poświęcona analizie dzieł europejskich twórców literatury i sztuki XVIII –XX wieku oraz interkulturowych związków między nimi […] zasługuje na uwagę z wielu powodów. Po pierwsze, zaskakuje oryginalnością ujęcia, umieszczając na pozór odległe od siebie postacie artystów […] w orbicie jednego zagadnienia, stosunku do nowoczesności. […] Po drugie, zwraca uwagę na rolę indywidualizmu i jednostki w dziele (i życiu) każdego z analizowanych twórców (oraz samego Interpretatora) […]. Po trzecie, przybliża polskiemu odbiorcy dzieła słabo bądź w ogóle nieznane (np. Brand, Terje Vigen Ibsena), uzupełnia luki w polskim  przekładoznawstwie (np. Les Phares Baudelaire’a)  i celnie dyskutuje z istniejącymi przekładami (np. Do Damaszku Strindberga). Wreszcie dokonuje wnikliwego rozbioru tekstów kultury nie tylko na poziomie filologicznym, artystycznym i komparatystycznym, lecz także filozoficznym i społecznym, sprawiając, że […] układają się w wielokulturową i interdyscyplinarną panoramę niespotykaną dotychczas w polskim literaturoznawstwie i komparatystyce.

Prof. Marta Skwara

 

Na naszym gruncie książka Lecha Sokoła stanowi ewenement [...], rzadko mamy do czynienia z podobnym rozmachem badawczym, obejmującym twórczość postaci żyjących w różnych okresach oraz uwikłanych w odmienne konteksty społeczne, artystyczne i kulturowe. [...] Zaplecze kulturowe tych rozważań jest niezwykle bogate, czego dowodzi obszerna bibliografia, ale nie stanowi to balastu obciążającego narrację. Przeciwnie. Dzięki nienagannej, klarownej, a w wielu miejscach po prostu pięknej polszczyźnie, czyta się tę książkę jak romans. Nieprzypadkowo używam tego słowa, ponieważ swoich bohaterów autor darzy uczuciem miłości, co jednak nie przeszkadza mu krytycznie oceniać dokonań niektórych z nich.

Prof. Janusz Degler
 

back
Stopka adres

Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, ul. Długa 26/28, skr. poczt. 994, 00-950 Warszawa, tel. (22) 50 48 200, fax (22) 831 31 49, e-mail: sekretariatispan@gmail.com, NIP 525-000-85-48, REGON 000325794, konto w płatnościach krajowych BANK  BGK 18 1130 1017 0020 1466 5620 0001, konto dla wpłat z zagranicy BANK BGK IBAN PL 18 1130 1017 0020 1466 5620 0001 SWIFT GOSKPLPW

© 2025 Instytut Sztuki PAN
Designed and made by Kompan.pl