logo
EN EN PL PL Zaloguj się
Wyszukiwarka PL
Wyszukiwanie zaawansowane
O nas   Działalność badawcza   Wydawnictwa   Doktoranci   Studia podyplomowe   Biblioteka   Zbiory   CADIS   Dariah
Wydawnictwa
  • O wydawnictwach IS PAN
  • Sprzedaż i prenumerata
  • Nowości
  • Książki
  • Czasopisma  
    • Biuletyn Historii Sztuki
    • Dagerotyp
    • Konteksty. Polska Sztuka Ludowa
    • Kwartalnik Filmowy
    • Muzyka
    • Pamiętnik Teatralny
  • Wydawnictwa płytowe
  • Publikacje online
  • Etyka wydawnicza
Grażyna Ruszczyk

Drewniana architektura uzdrowisk polskich w XIX i na początku XX wieku

Liber pro Arte, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2023
ISBN: 978-83-65631-32-9 (Liber pro Arte)
ISBN: 978-83-66519-61-9 (Instytut Sztuki PAN)

Cena 90;- zł
Zamów / Order
 

Drewniana architektura jeszcze do połowy XX w. w wielu regionach Polski stanowiła ok. 50% zabudowy, a w województwach wschodnich i południowych ponad 80%. Dzisiaj z tego wielkiego dziedzictwa pozostał niewielki procent. Tempo zniszczeń budowli z drewna jest zastraszające. Zabytki drewniane, szczególnie świeckie, są podpalane, rozbierane lub nieużytkowane popadają w ruinę. Znikając z krajobrazu, bezpowrotnie znikają również z pamięci. Ich strata to nie tylko strata pojedynczych budynków, ale krajobrazu kulturowego, który współtworzyły.

Książka Grażyny Ruszczyk, Drewniana architektura uzdrowisk polskich w XIX i na początku XX wieku dotyczy tej najmłodszej i najbardziej narażonej na zniszczenie spuścizny. W szybko rozwijających się miejscowościach uzdrowiskowych architektura była wyjątkowo różnorodna. W niewielkich enklawach powstały najciekawsze przykłady dziewiętnastowiecznego budownictwa drewnianego, ukazujące jego piękno i wartość.
Architektura została omówiona na przykładzie 14 uzdrowisk uważanych w ówczesnej literaturze za polskie: Buska, Ciechocinka, Iwonicza, Krynicy, Nałęczowa, Otwocka, Solca, Szczawnicy, Zakopanego, a także Janowa, Kosowa, Truskawca znajdujących się na Ukrainie oraz Połągi i Druskiennik na Litwie. Autorka szeroko przedstawiła tło historyczne i rozwój leczenia uzdrowiskowego i jego organizacji. W kolejnych rozdziałach omówiła konstrukcje ścian i dachów budynków, szalunki i dekoracje oraz układy planistyczne i przestrzenne, a także style charakterystyczne dla architektury drewnianej oraz ich europejską genezę. Praca jest bogato ilustrowana (398 il.) głównie archiwalnymi zdjęciami, projektami i pocztówkami ukazującymi pierwotny wygląd budynków sprzed późniejszych, licznych przebudów i przekształceń a często – bezpowrotnych zniszczeń.

Książka ukazała się drukiem dzięki darowiźnie Fundacji Banku PKO S.A.
Wydawcy dziękują również za wsparcie Stowarzyszeniu Gmin Uzdrowiskowych RP.

wróć
Stopka adres

Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, ul. Długa 26/28, skr. poczt. 994, 00-950 Warszawa, tel. (22) 50 48 200, fax (22) 831 31 49, e-mail: sekretariatispan@gmail.com, NIP 525-000-85-48, REGON 000325794, konto w płatnościach krajowych BANK  BGK 18 1130 1017 0020 1466 5620 0001, konto dla wpłat z zagranicy BANK BGK IBAN PL 18 1130 1017 0020 1466 5620 0001 SWIFT GOSKPLPW

© 2025 Instytut Sztuki PAN
Nota Prawna Impressum
Projekt i wykonanie Kompan.pl