Józef Chełmoński jest malarzem należącym do najważniejszych w kanonie polskiej sztuki. Dominujący w Polsce od połowy XIX wieku, hegemoniczny dyskurs dążący do wpisania wszystkich wybitnych artystów w obszar sztuki narodowej – co było całkowicie zrozumiałe ze względu na zaborczą sytuację polskiej kultury – spowodował, że zniknęło z pola widzenia odbiorców malarstwa Chełmońskiego wiele aspektów jego twórczości. Artysta nie od razu zdobył przychylność krytyki i zainteresowanie ze strony szerokiej publiczności. Przez pierwsze 20 lat jego kariera rozwijała się ze zmiennym szczęściem, ale to właśnie wówczas powstały najistotniejsze dzieła, takie jak Żurawie, Babie lato, Na folwarku, Droga. W książce jest mowa o tych płótnach oraz innych powstałych z podobnych pobudek i zbliżonych formalnie. Wszystkie one dowodzą, że Chełmoński bardzo uważnie obserwował sztukę sobie współczesną, dostrzegał zachodzące zmiany i reagował na nie w sposób tylko jemu właściwy. Interesowało go wyłącznie malarstwo, był malarzem par excellence i to w sensie jak najbardziej dzisiejszym.