Zakład Historii i Teorii Teatru,
Pracownia Historii Teatru i Dział Dokumentacji Teatru

Telefon: +48 (22) 50 48 259
E-mail: jagoda.hernik-spalinska@ispan.pl

Wykształcenie

• 2015 – habilitacja w Instytucie Sztuki PAN
• 2001 – obrona pracy doktorskiej „Życie teatralne w Wilnie podczas II wojny światowej” (promotor prof. Jan Michalik), Instytut Sztuki PAN, Warszawa.
• 1989 – obrona pracy magisterskiej „Wileńskie Środy Literackie” (promotor prof. Zbigniew Osiński), Polonistyka, Katedra Kultury, Teatru i Filmu, Uniwersytet Warszawski.

Zatrudnienie

• 2015 - profesor nadzwyczajny w Instytucie Sztuki PAN
• 2003 – adiunkt, Pracownia Historii Teatru i Dział Dokumentacji Teatralnej, Instytut Sztuki PAN, Warszawa
• 1993 – asystent, redakcja kwartalnika „Pamiętnik Teatralny”, Instytut Sztuki PAN, Warszawa
• 1990 – sekretarz redakcji, redakcja tygodnika „Goniec Teatralny”

Nagrody

• 1994 – nagroda Polcul Fundation za wkład w porozumienie polsko-litewskie.

Zakres badań

Teatr w Wilnie
Dramatologia

Wybór publikacji

Książki

• Wileńskie Środy Literackie (1927-1939) , Warszawa 1998
• Życie teatralne w Wilnie podczas II wojny światowej, Warszawa 2005
• Anty-Ifigenia, Warszawa 2014

Artykuły

• Wileńskie Środy Literackie, ”Kultura'' (Paryż) 1991, nr 7/8, s. 169-178
• Powrót wileńskich Śród Literackich, „Kultura'' (Paryż) 1992, nr 7/8, s. 185-187
• W kręgu krajowców polskich, „Więź'' 1991, nr 10, s. 98-108
• Wileńskie Środy Literackie, [w:] Wilno i Wileńszczyzna jako krajobraz wielu kultur, red. E. Feliksiak, Białystok 1992
• Środy teatralne, „Pamiętnik Teatralny'' 1993, nr 1-2, s. 183-230
• Nie bójmy sie Romana Pawłowskiego, „Ruch Teatralny'' 1994, nr 6(10), s. 135-136
• Żydowskie towarzystwa teatralne w Wilnie w świetle dokumentów (1928-1938), „Pamiętnik Teatralny'' 1995 z. 1-2, s. 288-292
• Lekki znak„Goniec Teatralny'' z dn. 5 VI 1992, przedruk [w:] “Pamiętnik Teatralny XL”, red. J. Timoszewicz, Warszawa 1995 oraz Z. Raszewski Mój świat, Warszawa 1997 (wywiad z prof. Zbigniewem Raszewskim)
• Konrad nie kończy monologu, „Dialog'' 1993, nr 9, s. 109-116
• Analiza Grzegorzewskiego, „Dialog'' 1994, nr 7, s. 150-155 (rec. książki Małgorzaty Sugiery Teatr Jerzego Grzegorzewskiego, Kraków 1994)
• Pochwała filologii, „Ogród'' 1994, nr 1 (rec. książki Jerzego Axera Filolog w teatrze, Warszawa 1991)
• Encyklopedia „Wesela'', „Ogród'' 1994, nr 2, s. 323-331 (rec. książki Rafała Węgrzyniaka Wokół „Wesela'', Wrocław 1991)
• Wyjście z piekła, „Dialog'' 1995, nr 5, s. 89-99
• Kupiec z Venice Beach, „Dialog'' 1995, nr 2, s. 145-147 (rec. spektaklu “Kupiec wenecki” Szekspira, reż. Peter Sellars, Chicago)
• Fredro i teatr, „Le Theatre en Pologne'' 1995, nr 3, s. 44-46 (rec. książki Fredro na scenie, red. B. Krasnodębska, D. Buchwald, Warszawa 1994
• Ach, Poniewież, „Didaskalia'' 1995, nr 10, s. 38-40 (omówienie I Festiwalu Teatru Litewskiego „Droga'' w Poniewieżu)
• Historia, bladź, „Didaskalia'' 1995, nr 8-9, s. 63-65 (rec. spektaklu “Car Mikołaj” T. Słobodzianka, Teatr TV)
• Didaskalia, „Le Theatre en Pologne'' 1995, nr 3, s. 43-45 (omówienie krakowskiej gazety teatralnej „Didaskalia'')
• Kultura międzywojennego Wilna, „Pamiętnik Teatralny'' 1996, nr 1-2, s. 215-218 (rec. książki Kultura międzywojennego Wilna, Białystok 1994)
• Rodzaju żeńskiego, „Dialog'' 1996, nr 3, s. 150-158
• Scenograf Teatru Narodowego. Wywiad z Łucją Kossakowską, „Le Theatre en Pologne'' 1996, nr 4, s. 17-23
• Życie teatralne Wilna podczas II wojny światowej, „Pamiętnik Teatralny'' 1997, nr 1-4, s. 585-684
• Zwierciadło współczesnej Litwy, „Gazeta Wyborcza'' 17 XII 1997 (omówienie festiwalu teatralnego w Wilnie)
• Lietuvos veidrodis (Zwierciadło Litwy) , „Teatras'' Vilnius 1998, nr 1(3), s. 52-57 (festiwal teatralny w Wilnie)
• Kaip lenkai atrado Lietuvą (Jak Polacy znaleźli Litwę), „Teatras'' (Vilnius) 1998, nr 2(4), s. 26-28
• „Ojciec'' czyli mąż, „Didaskalia'' 1998, nr 23, s. 47-48 (rec. spektaklu „Ojciec” Strindberga, Jaunimo Teatras w Wilnie)
• Teatralna farma, „Didaskalia'' 1998, nr 25/26, s. 115
• Eurypides, Molier, Talmud, Kabała, Kantor, „Didaskalia'' 1998, nr 25/26, s. 116-117 (wywiad ze Stacy Klein)
• Teatr Miejski i życie teatralne w Wilnie za dyrekcji Mieczysława Szpakiewicza (1931-1938) , [w:] Wilno teatralne, red. M. Kozłowska, Warszawa 1998, s. 196-212

 

Publikacje po doktoracie

 

Publikacje w pracach zbiorowych i hasła encyklopedyczne

Stanisław Wyspiański - na drodze do teatru monumentalnego, w: Wyspiański. Sesja naukowa,   Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza, Siedlce  2001

Opisy bibliograficzne dwóch haseł: L. Kolankiewicz Święty Artaud, R. Węgrzyniak Encyklopedia „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, w:  International Bibliography of Theatre. Dane za rok 2001 [ang. zob. poz.70 ]

Teodor Bujnicki jako krytyk teatralny, w: Poezja i poeci w Wilnie lat 1920-1940, studia, red. T. Bujnicki i K. Biedrzycki, Universitas, Kraków 2003

Nora, Nora i Sarah. O przemianie bohaterki dramatu, w: Paradygmat pamięci w kulturze. Prace ofiarowane prof.  Antoniemu Czyżowi, red. A. Orkowski, M. Pliszka, A. Ziątek, Siedlce 2005.

Socfeminizm w teatrze polskim, w: Inna scena. Kobiety w historii i współczesności teatru polskiego, red. D. Buchwald i A. Adamiecka-Sitek, Wydawnictwo Instytutu Teatralnego, Warszawa, 2006

Teatry mniejszościowe w Wilnie, w: Wilno literackie na styku kultur, red. T.  Bujnicki, K. Zajas, Kraków 2007

Druga płeć na żydowskiej scenie, w: Marzec 1968 – 2008, II tom wydawnictwa POLKA Fundacja Odnawiania Znaczeń, Warszawa 2008 

Hasło: Józef Surewicz, w: Polski Słownik Biograficzny, Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności

Wileński łącznik, w: Noty dla Edytora – Jerzemu Timoszewiczowi na urodziny, Instytut Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską, Oddział Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie, Warszawa 2008

Polak, kicz i archetyp, w: Niebezpieczne związki. Dramat, teatr i kultura popularna, pod red. E. Partygi i P. Morawskiego,Oficyna Wydawnicza Errata, Warszawa 2010

Inkulturacja w nauce JPII czyli Tysiąc lat w poszukiwaniu niemożliwej syntezy, w: Otwarty tron. Sztuka współczesna wobec fenomenu Jana Pawła II,  red. A. Tarasiuk, wyd. Dom Pracy twórczej w Wigrach w Likwidacji, 2011 [zob. poz. 69]

Padam zawsze na bok, nigdy na twarz, w: Inna scena. Koniec męskości? Konstrukcja męskiej tożsamości w polskim dramacie i teatrze w perspektywie gender i queer, red. A. Adamiecka-Sitek, D. Buchwald, Warszawa 2011

Próba ognia. Rozmowa z Jackiem Wekslerem, w: Rekonstrukcje. Teatr Polski we Wrocławiu 1946-2011, Wrocław  2011

Przywracanie pamięci, wstęp do: Eleonora Kalkowska Dramaty, red. D. Buchwald. Wydawnictwo Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego, 2005.

Teksty w periodykach

Wieczór z pedofilem, „Dialog”, 2005 nr 1

Sprawa Jakubowskiego, „Dialog”, 2005 nr 2

Wirus, buty od Luis Vuittona i szlafrok, „Dialog”, 2005 nr 9.

Czarne łzy. Rozmowa z Danutą Szaflarską, „Notatnik Teatralny”, 2005 nr 36/37

Szkoła dramaturgów, „Notatnik Teatralny”, 2005 nr 36/37

Recenzje Erwina Axera, „Notatnik Teatralny”, 2005 nr 36/37

Kto to jest człowiek? „Dialog”, 2006 nr 9

Metafizyka środka (recenzja z dwóch premier M. McDonagha), “Teatr”, 2007 nr 1

Oni (recenzja ze spektaklu Miarka za miarkę. W. Shakespeare w Teatrze Powszechnym w Warszawie), “Teatr”, 2007 nr 2

Wszystko jedno, (recenzja ze spektaklu z Korei Płd. Trzy siostry A. Czechowa, w Teatrze Montownia w Warszawie), “Teatr”, 2007 nr 3

Żywi ze Spoon River (recenzja ze spektaklu Teatru TV Umarli ze Spoon River, wg E. L. Mastersa ), „Teatr”, 2007 nr 5

Aktorzy nieprowincjonalni (recenzja ze spektaklu Był sobie Polak, Polak, Polak i diabeł P. Demirskiego w Teatrze im. Modrzejewskiej w Wałbrzychu), „Teatr”, 2007 nr 7-8

Marność nad marnościami (odn. Albośmy to jacy tacy.... w Teatrze Powszechnym w Warszawie), „Teatr”, 2007 nr 7-8

Twierdza nie do zdobycia (recenzja z polskiej ekspozycji na Praskim Quedrienale przeniesionej do Zachęty), “Aspiracje”, 2007 Jesień

I co było dalej? (recenzja z “Requiem” St. Wyspiańskiego w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie),  “Teatr”, 2007 nr 12

Oświecicilestwo i cierpienie, „Dialog”, 2007 nr 9. 

Socjologowie u bram (recenzja z “Szewców u bram” wg St. I. Witkiewicza w TR Warszawa), “Teatr”, 2008 nr 2

Świetna sprawa, (recenzja ze “Sprawy Dantona” St. Przybyszewskiej w Teatrze Polskim we Wrocławiu), „Teatr”, 2008 nr 6

O kobiecie, której puściły nerwy (recenzja z “Penthesilei” H. Klesta w Schaubuhne w Berlinie), „Teatr”, 2008 nr 7-8

Niekochana. O Helenie Romer-Ochenkowskiej, „Arcana”, 2008 V-VIII

Reżyserując dyplom (recenzja z trzech przedstawień dyplomowych wydziału aktorskiego Szkoły Mediów im. J. Giedroyca), "Teatr”, 2009 nr 10

Bez kontaktu? (recenzja z przedstawienia „Solaris. Raport” wg St. Lema w TR Warszawa), „Teatr”, 2009 nr 12

Psychologia losu, „Dialog”, 2009 nr 5

Spełniona utopia teatralna” na temat teatru objazdowego „Reduty” (tekst zamówiony przez Instytut Teatralny, zamieszczony na stronie „Teatr Polska” - projektu przedstawień objazdowych realizowanych przez Instytut Teatralny finansowanych przez MKiDN).

Nowa baśń, „Dialog”, 2010 nr 3

Płacz Pasoliniego, „Dialog”, 2010 nr 5

Świat według Witkacego, (recenzja z „Nienasycenia” wg St. I. Witkiewicza w Teatrze Studio w Warszawie), „Teatr”, 2010 nr 3

Opowiem ci bajkę jak kot palił Warszawę (recenzja z corocznego przedstawienia w Muzeum Powstania Warszawskiego), "Teatr”, 2010 nr 10

Hipnoza i kryzys (recenzja z „Kazimierza i Karoliny” z Teatru Narodowego w Warszawie), „Teatr”, 2011 nr 1

Rozmowa o metodzie. Rozmowa z Moniką Strzępką, „Notatnik Teatralny”, 2011 nr 64-65

„Idą, idą dzieci drogą....” (recenzja ze spektaklu „Koprofagi” wg J. Conrada w Starym Teatrze w Krakowie), „Teatr”, 2011 nr 12

„Wyjazd powozem” (tekst w materiałach Muzeum Podlaskiego na temat etiudy teatralnej dzieci z domu dziecka w Białymstoku organizowanej w ramach projektu „Przystanek Sztuka” Muzeum Podlaskiego), Muzeum Podlaskie, Białystok 2011

Niesterowane głosy (rozmowa z udziałem: A. Adamiecka, A. Chałupnik, E. Godlewska-Byliniak,  J. Hernik Spalińska, J. Krakowska, E. Partyga i D. Sosnowska na temat „Chóru kobiet”), „Dialog”, 2012 nr 1

Nie ma wolności bez postdramatyczności, „Notatnik Teatralny”, 2012 nr 13

Wiecznie zła pragnąc (recenzja z „W brzuchu wilka” Roberta Jarosza w Teatrze Dzieci Zagłębia  w Będzinie), „Teatr”, 2012 nr 12

Futurystyczny czyli dzisiejszy (rec. z książki Przemysława Strożka „Marinetti i futuryzm w Polsce 1909-1939”, wyd. IS PAN, Warszawa 2012), „Pamiętnik Teatralny”, 2014 nr 1-2

Nihilizm i twierdzenia implikowane przez pojęcie nowoczesności (rec. z książki Mateusza Wernera „Wobec nihilizmu. Witkacy Gombrowicz”, wyd. Sic! Warszawa 2009), „Pamiętnik Teatralny”, 2014 nr 1-2

Szekspir – Swinarski – Hegel,  „Pamiętnik Teatralny”, 2014 nr 3

Teksty w programach teatralnych

Panna młoda do pieca (tekst w programie do sztuki Magdy Fertacz Absynt, reż. Aldona Figura), Laboratorium Dramatu, Warszawa 2005

Sprawy nieodległe od ukrzyżowania (tekst w programie do sztuki Jacka Papisa  Sztuka mięsa w reż. Krzysztofa Jaworskiego),  Laboratorium Dramatu, Warszawa 2005

Agata znajduje siebie (wstęp w programie do sztuki Dany Łukasińskiej  Agata szuka pracy, reż. Krzysztof Rekowski),  Laboratorium Dramatu, Warszawa 2005 

Płacze od soboty (tekst w programie do sztuki Piotra Rowickiego Przylgnięcie, reż. Aldona Figura), Laboratorium Dramatu, Warszawa 2008

Zwykła historia o cierpieniu (tekst w programie do sztuki Michała Walczaka Biedny ja, Suka i Jej Nowy Koleś, reż. Piotr Jędrzejas),  Laboratorium Dramatu, Warszawa  2009 

Neurotyk na tronie (tekst w programie do sztuki Cyryla J. Cyberskiego Obcy król, reż. Aldona Figura),  Laboratorium Dramatu, Warszawa  2009

Herezja czyli wybór (tekst w programie do sztuki Tadeusza Słobodzianka Merlin w reż. Ondreja Spisaka), Laboratorium Dramatu, Warszawa 2010

Ibsen czyli seks i przemoc (tekst w programie do sztuki Henryka Ibsena  Kobieta z morza w reż. Piotra Chołodzińskiego), Teatr Polski, Wrocław 2010

„Gdzie tańczyliśmy i już nie tańczymy” (rozmowa z Agnieszką Olsten do programu spektaklu Kaskada), Teatr im. Jaracza, Łódź 2012

Wieczór Trzech Króli albo Trzech Jeźdźców Apokalipsy (tekst do programu do sztuki Willama Shakespeare'a Wieczór Trzech Króli czyli Co Chcecie w reż. Katarzyny Raduszyńskiej), Teatr Nowy im. K. Dejmka, Łodź 2012

Drugi człowiek (tekst do programu przedstawienia Druga kobieta wg Johna Cassavetesa, reż. Grzegorz Jarzyna), TR Warszawa 2014

Publikacje obcojęzyczne w czasopismach i pracach zbiorowych

Didziausia Vilniaus teatro legenda, arba apie lenku teatro uzdaryma po 1863 m. sukilimo, Vilnius,  „Menotyra”, 2005 nr 4.

Nemylima. Apie Elena Romeryte-Ochenkowska w: Romerai Lietuvoje XVII-XX a. The Romeris in Lithuania in 17th to 20th centuries, „Menotyra”, Kulturos, filofijos ir meno institutas, Vilnius 2008

Teatras bajka, Vilnius, „Menotyra”, 2008 nr 4

Inculturation in the teachings of JP II or a thousand years in search of an impossible synthesis, w: The Open Throne. Contemporary Art and The Phenomenon of John Paul II, red. Agnieszka Tarasiuk, Dom Pracy twórczej w Wigrach w Likwidacji, 2011 (zob. poz.14 )

po angielsku opisy bibliograficzne dwóch haseł: L. Kolankiewicz Święty Artaud, R. Węgrzyniak Encyklopedia „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, w:  International Bibliography of Theatre, (dane za rok 2001) [zob. poz. 5]

redakcje

II Przegląd 10-17 XII 2006 Laboratorium Dramatu, wyd. Fundacja Sztuka Dialogu, Warszawa  2006 [teksty plus redakcja z T. Słobodziankiem]

Livonijos ir Lietuvos Römerių giminės istorija - Monografia rodu Römerów na inflantach i Litwie, vol. 5, Kultūros, filosofijos ir meno institutas, Vilnius, 2009 [redakcja polskiej wersji]

programy teatralne w Laboratorium Dramatu w latach 2005-2010

I. Udział w konferencjach polskich i międzynarodowych

1. Teatry mniejszościowe w Wilnie międzywojennym. Międzynarodowa konferencja naukowa „Wilno literackie na styku kultur” organizowana przez Wydział Polonistyki Uniwersytetu Wileńskiego i Wileński Uniwersytet Pedagogiczny w Wilnie, Wilno 2002.

2. Największa legenda teatru polskiego w Wilnie. Międzynarodowa konferencja    „Kultura XIX-wiecznego Wilna”, organizowana przez Lietuvos mokslu akademija,Wilno 2005.

3. Socfeminizm w polskim dramacie, I konferencja Inna Scena, organizowana przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2005.  

4. Niekochana. O Helenie Romer-Ochenkowskiej. Konferencja międzynarodowa  “Romerowie na Litwie”, organizowana przez Kultūros, filosofijos ir meno institutas, Wilno 2006.

5. Bohaterstwo czy kolaboracja? Konferencja międzynarodowa organizowana przez Kultūros, filosofijos ir meno institutas, 2007.

6. Wileński teatr „Bajka”. Międzynarodowa Konferencja naukowa „Wileński teatr lalek: tradycje, wpływy, odkrycia”, z okazji 50-lecia Wileńskiego Teatru „Lalka”. Organizowana przez Ministerstwo Kultury Republiki Litewskiej, Instytut Kultury, Filozofii i Sztuki, Wileński teatr „Lalka”, Wilno 2008.

7. Druga płeć na żydowskiej scenie. Konferencja towarzysząca XIII Międzynarodowemu Festiwalowi Teatralnemu “Konfrontacje” w Lublinie 8-12 X 2008. 

8. „Zawsze padam na bok – nigdy na twarz”. Konferencja naukowa z cyklu Inna Scena „Koniec męskości? Konstrukcje męskiej tożsamości w polskim teatrze i dramacie“ organizowana przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Warszawa 2009.

9. Fakt jako punkt wyjścia. Konferencja naukowa „Wymowa faktów. Historie, biografie“, organizowana przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Warszawa 2010.

10. Stanisława Przybyszewska – bez klucza, Konferencja naukowa „Nowe Historie Nowe biografie“ organizowana przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego Warszawa 2011.

11. Zagadka kanonu. Konferencja naukowa „Klasyka polska. Kanon alternatywny”, organizowana przez  Teatr im. Kochanowskiego w Opolu, Opole 2010.

12. Nihilizm w polskim teatrze współczesnym. IV Konferencja Interdyscyplinarna „Byt - Nicość - Nihilizm”, organizowana przez Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2014.

13.  Szekspir – Swinarski – Hegel. Konferencja z okazji 600 lecia urodzin Willama Shakespeare'a, organizowana przez Instytut Sztuki  PAN, Warszawa 2014.

II. Członkostwo w komitetach redakcyjnych czasopism naukowych umieszczonych na listach European Reference Index for the Humanities (ERIH) lub Journal Citation Reports (JCR)

“Menotyra”. Lietuvos mokslų akademijos (Litewska Akademia Nauk) ISSN 1392-1002

Udział w grantach i projektach naukowych

1. „Kultura miejska w królestwie polskim”, grant Instytutu Sztuki PAN, kierownik projektu prof. Wiesław Juszczak, XII 2004- XII 2006.

2. „The Romeris in Lithuania” grant przeprowadzany przez Litewski Instytut Kultury, Filozofii i Sztuki (Kulturos, filosofijos ir meno institutas) i Instytut Historii Litwy w Wilnie, pod kierownictwem dr Jolanty Sirkaite. W projekcie jako reprezentant Instytutu Sztuki PAN, przez niego delegowany. Do moich obowiązków należała redakcja i opieka merytoryczna nad polską wersją pełnego projektu (19 rozdziałów, razem ok. 300 stron wydruku). Plon projektu, książka Livonijos ir Lietuvos Römerių giminės istorija - Monografia rodu Römerów na inflantach i Litwie, vol. 5, Kultūros, filosofijos ir meno institutas, Vilnius, ukazała się w 2009.

3. “Polski afisz teatralny XVII-XX wieczny”, grant Instytutu Sztuki PAN na lata  2012-2017 [zob. poz. IV].

2. Seminarium dr Ewy Partygi „Kicz w kulturze“ w Instytucie Sztuki PAN (lata 2008-2009), zakończone wydaniem tomu zbiorowego Niebezpieczne związki. Dramat, teatr i kultura popularna, pod red. Ewy Partygi i Piotra Morawskiego, Oficyna Wydawnicza Errata, Warszawa 2010.

3. Seminarium prof. Ewy Domańskiej „Tworzenie teorii” w Instytucie Teatralnym im. Z. Raszewskiego, Warszawa 2011.

Kierowanie projektami finansowanymi przez instytucje krajowe, np. NPRH, MKiDN, NCN

„Polski afisz teatralny XVII-XX wieczny”. Typ projektu i numer umowy/decyzji o finansowaniu: NPRH. Umowa nr 0046/NPRH2?H11/81/2012  Okres realizacji projektu XII 2012 – IX 2017 Wysokość pozyskanego finansowania 400.000 zł.pl [zob. Poz. III. 3]