Zakład Historii Muzyki, Pracownia Historii Muzyki

Katalog Źródeł Muzycznych w Polsce - kierownik


Telefon: +48 (22) 50 48 218
E-mail: elzbieta.witkowska-zaremba@ispan.pl

• 1969 uzyskała stopień magistra muzykologii na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego (promotor prof. dr hab. Zofia Lissa)
• 1972 uzyskała dyplom magistra filologii klasycznej na podstawie pracy De accentuum ecclesiasticotum exquisita ratione pisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Lidii Winniczuk.
• 1970 podjęła pracę w Zakładzie Historii i Teorii Muzyki Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk (obecnie Zakład Historii Muzyki)
• 1979 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie dysertacji Zasady muzyki w krakowskich traktatach chorałowych I połowy XVI w. pisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Michała Bristigera
• 1982-1983 przebywała na stypendium Uniwersytetu w Poitiers i studiowała w tamtejszym Centre d’Etudes de Civilisation Médiévale
• 1987 i 1989 prowadziła badania w zakresie średniowiecznej teorii muzyki w ramach stypendium Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel
• 1991 uzyskała stopień doktora habilitowanego na podstawie książki Musica Muris i nurt spekulatywny w muzykografii średniowiecznej
• 2001 otrzymała tytuł naukowy profesora
• 2003-2015 była redaktor naczelną kwartalnika „Muzyka”
• 2007-2019 pełniła funkcję dyrektora Instytutu Sztuki PAN.

Jest członkiem Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich, członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk oraz członkiem Academia Europaea.

Zakres badań

• Historia muzyki europejskiej średniowiecza i wczesnej nowożytności
• Edytorstwo tekstów łacińskich z zakresu teorii muzyki

Wybór publikacji

Książki

• Jerzy Liban, Pisma o muzyce, Kraków 1984, ss. 239 (Monumenta Musicae in Polonia. Seria C: Tractatus de musica, I)
• Sebastian z Felsztyna, Pisma o muzyce, Kraków 1991, ss. 222 (Monumenta Musicae in Polonia. Seria C: Tractatus de musica, II)
• „Ars musica” w krakowskich traktatach muzycznych XVI wieku, Kraków 1986, ss. 293 (wyróżniona nagrodą Przewodniczącego Wydziału I PAN)
• „Musica Muris” i nurt spekulatywny w muzykografii średniowiecznej, Warszawa 1992, ss. 265 (Studia Copernicana, 32) (wyróżniona nagrodą Przewodniczącego Wydziału I PAN)
• „Notae musicae artis”. Notacja muzyczna w źródłach polskich XI-XVI wieku, red. Elżbieta Witkowska-Zaremba, Kraków 1999, ss. 600. Wyd. anglojęzyczne: „Notae musicae artis”. Musical Notation in Polish Sources. 11th – 16th Century, Kraków 2001
• [wspólnie  z Michaelem Bernhardem]: The Teaching Tradition of Johannes Hollandrinus. Traditio Iohannis Hollandrini, Band I.  Bayer. Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission Band 19, München 2010 (niem. i ang. wersja jęz. stron  XXIII+300)
• [pod wspólną redakcją z Michaelem Bernhardem]: Traditio Iohannis Hollandrini, Band II: The treatises I-III. Bayer. Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission Band 20, München 2010 (stron XV+406).

Ważniejsze artykuły

• Myśl muzyczna na Śląsku od XIII do połowy XVII wieku, [w:] Piastowie brzescy i ich epoka, Opole 1973, s. 121-139
• La classificazione della musica nei trattati polacchi di canto corale nel XV e XVI secolo, „Quadrivium” 16: 1975, nr 1, s. 67-77
• Elementy włoskie w polskim piśmiennictwie muzycznym w drugiej połowie XVIII wieku, Warszawa 1979, s. 149-155 (Pagine. Polsko-włoskie materiały muzyczne, 3)
• Anonimowy traktat chorałowy ze zbiorów Biblioteki Ossolineum, „Muzyka” 20: 1975, nr 2, s. 62-72
• Wstęp do „Musica speculativa” Johannesa de Muris z rękopisu 568 Biblioteki Jagiellońskiej, „Muzyka” 26: 1981, nr 3-4, s. 65-69
• „Toni” i „Modi” w teorii musicae planae I poł. XVI w, „Muzyka” 28: 1983, nr 1, s. 3-11
• Pojęcie muzyki w krakowskich traktatach „musicae planae” I poł. XVI w. „Muzyka” 29: 1984, nr 4, s. 3-22
• Czym była muzyka? W kręgu krakowskiej myśli o muzyce w XVI w, [w:] Tradycje muzyczne katedry wawelskiej, red. Jacek Berwaldt, Kraków 1985, s. 38-47. Wersja francuska: La pensée sur la musique a Cracovie au XVIe siècle: qu’etait-ce que la musique, „Polish Art Studies” 8: 1987
• Aspekt praktyczny traktatu „Musica speculativa” Jana de Muris, „Studia Mediewistyczne” 24: 1985, nr 1, s. 61-76. Wersja poszerzona: Some Aspects of Pythagorian Harmony in the Late Middle Ages: „Figura circulorum” from the Treatise „Musica speculativa” by Johannes de Muris, [w:] From Idea to Sound. Proceedings of the International Musicological Symposium held at Castle Nieborów in Poland. September 4-5, 1985, red. Anna Czekanowska, Kraków 1993, s. 47-55
• System pitagorejski w ujęciu Jana de Muris, [w:] Musicae Sacrae Ars et Scientia. Księga ku czci Ks. Prof. Karola Mrowca, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 24: 1987, z. 7, s. 285-292
• La musica come scientia speculativa medioevale, „Studi Gregoriani” 4: 1988, s. 5-19
• I commentarii universitari del Quattrocento al trattato „Musica speculativa” di Johannes de Muris, [w:] Studi in onore di Giuseppe Vecchi, red. Ivano Cavallini, Modena 1989, s. 179-186
• W sprawie biografii Szydłowity, „Muzyka” 34: 1989, nr 3, s. 57-62
• Music between „Quadrivium” and „Ars canendi”: „Musica speculativa” by Johannes de Muris and its reception in Central and East central Europe, [w:] Cantus Planus IMS Study Group. Papers Read at the Fourth Meeting Pécs 1990, Budapest 1992, s. 119-126
• Traktaty muzyczne z rękopisu BOZ 61 Biblioteki Narodowej w Warszawie, „Muzyka” 37: 1992, nr 4, s. 61-73. Wersja angielska: A New Source for Fifteenth Century „Musica mensurabilis”, „Revista de Musicologia” 16: 1993, s. 943-959
• Wersyfikacja, składnia i forma w mazurkach Chopina, [w:] Przemiany stylu Chopina, red. Maciej Gołąb, Kraków 1993, s. 109-133
• Spekulative Musik im Kontext des Aristotelismus: Musica als deductio, [w:] Beiträge der polnischen Stipendiaten der Herzog August-Bibliothek zur Philosophie, Geschichte und Philologie, red. Jan Pirożyński, Kraków 1994, s. 73-81. Wersja rozszerzona jako: The Medieval Concept of Music Perception. Hearing, Calculating and Contemplating, [w:] Dance, Music Art, and Religion. Based on Papers Read at the Symposium on Dance, Music, and Art in Religion Held at Abo, Finland, on the 16th-18th August 1994, red. Tore Ahlbaeck, Turku 1996, s. 369-376
• Marcina Galliniusa „Epistola ad Benedictum Cosminium” – autobiografia czy fikcja?, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 38: 1994, s. 91-94
• Late Reception of Johannes Affligemensis (Cotto) in East Central Europe, [w:] Cantus Planus. IMS Study Group. Papers Read at the 6th Meeting Eger 1993, Budapest 1995, s. 683-695
• Muzykografia łacińska w badaniach nad historią kultury muzycznej – perspektywa polska, [w:] Dziedzictwo europejskie a polska kultura muzyczna w dobie przemian, red. Anna Czekanowska, Kraków 1995, s. 51-74
• Muzykografia, [w:] Nauki matematyczno-przyrodnicze. Muzykografia. Literatura myślicielska. XIII-XV wiek, red. Jerzy Axer, Warszawa 1995, s. 73-115 (Łacina w Polsce. Zeszyty Naukowe, 3-4)
• Musica mensuralis in Polish sources. Notation in Theory, [w:] Musica Antiqua Europae Orientalis. Acta musicologica, t. X, red. Irena Poniatowska, Cezary Nelkowski, Bydgoszcz 1997, s. 275-282
• „Mi contra fa” and „Divisio toni”, [w:] Laborare fratres in unum. Festschrift László Dobszay zum 60. Geburtstag, red. Janka Szendrei, David Hiley, Hildesheim, Zürich 1995, s. 331-340 (Spolia Berolinensia, 7)
• The Minim-Semiminim Relation in 15th Century Central European Mensural Theory, [w:] Mittelalterliche Musiktheorie in Zentraleuropa, red. Walter Pass, Alexander Rausch, Tutzing 1998, 163-170 (Musica Mediaevalis Europae Occidentalis, 4)
• Georgius Libanus o swej podróży do Austrii (tamże fragment w przekładzie pol. Jerzy Liban z Legnicy, magnifico a praestantissimo viro Domino Ulricho Croato..., Kraków 1535), [w:] Artes atque humaniora. Studia Stanislao Mossakowski sexagenario dicata, Warszawa 1998, s. 31-33
• The Theory of Music. Manuscripts from the Carolingian Era up to c.1500 in the Czech Republic, Poland, Portugal and Spain, cz. II: Poland, München 1997 (RISM - International Inventory of Musical Sources. Seria B III, 5), s. 23-53
• Notacja muzyczna w tekstach teoretycznych XV-XVI w., s. 13-108 oraz edycja trzech łacińskich traktatów Traktaty muzyczne z rękopisu WaN BOZ 61, s. 487-537, [w:] „Notae musicae artis”. Notacja muzyczna w źródłach polskich..., j.w.
• Maurice Emmanuel i ciągłość języka muzycznego, [w:] Tematy francuskie. Sympozjum in memoriam Stefan Jarociński, „Res Facta Nova” 1999, nr 3 (12), s. 63-67
• Marcina Kromera „Pochwała muzyki”, [w:] Affetti musicologici. Księga pamiątkowa prof. Zygmunta Szweykowskiego, red. Piotr Poźniak, Kraków 1999, s. 67-74
• Nieznana kopia traktatu „Musica speculativa” Johannesa de Muris z zaginionego rękopisu d. Biblioteki Ordynacji Krasińskich w kontekście tradycji krakowskiej, „Muzyka” 45: 2000, nr 2, s. 107-115
• Theoria-Praxis-Poesis. Średniowieczny rozdział dziejów analizy muzycznej, „Muzyka” 45: 2000, nr 4, s. 19 – 29
• Antique Tradition in Medieval Musicography, [w:] Music in the World of Ideas. FS Michał Bristiger, red. Helen Geyer, Maciej Jabłoński, Jan Stęszewski, Poznań 2001, s. 45-53
• „Musica plana” and „Musica Muris” in MS Kraków Biblioteka Jagiellońska 568 (ca 1465), [w:] Beiträge zur Musik, Musiktheorie und Liturgie der Abtei Reichenau, red. Walter Pass, Alexander Rausch, Tutzing 2001, s. 141-147
• Historical Thinking in Music Theory around 1450, [w:] Cantus Planus. Papers Read at The 9th Meeting Esztergom and Visegrád 1998, Budapest 2001, s. 327-337
• „Ars organisandi” and its terminology around 1430 (tamże edycja dwóch traktatów łacińskich o muzyce organowej z XV w.), [w:] Quellen und Studien zur Musiktheorie des Mittelalters, t. III, München 2001, s. 367-423 (Bayerische Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission, 15). Podsumowanie polskojęzyczne jako: Sztuka gry na instrumentach klawiszowych około 1430. Dwa traktaty organowe z rękopisu M.CIII Biblioteki Kapituły Metropolitalnej w Pradze, „Muzyka” 48: 2003, nr 2, s. 57-69
• Historia wobec teorii. Na marginesie historii teorii muzyki, „Muzyka” 47: 2002, nr 3-4, s. 105-114
• New Elements of 15th-Century „Ars organizandi”: The Prague Organ Treatises and their Relationship to Previously Known Sourses, [w:] Neues zur Orgelspiellehre des 15. Jahrhunderts, red. Theodor Goellner, München 2003, s. 1-15 (Bayerische Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission, 17)
• Samotność Eurydyki. U źródeł średniowiecznej „Musica speculativa”, [w:] Mit Orfeusza. Inspiracje i reinterpretacje w europejskiej tradycji artystycznej, red. Sławomira Żerańska-Kominek, Gdańsk 2003, s. 35-44 + przypisy s. 345-348
• Niektóre aspekty włoskiej i niemieckiej „ars organica” w pierwszych dekadach XV w., [w:] Studia dedykowane Paolo Emilio Carapezzy na Jego sześćdziesiąte piąte urodziny przez przyjaciół sycylijskich i polskich, „Res Facta Nova” 2003, nr 6(15), s. 81-89
• The „coniuncta” in Polish Sources: Late Medieval Theory and Practice, „Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae” 45: 2004, nr 1-2, s. 255-267. Rozszerzona wersja polska: Problem koniunkty w późnośredniowiecznych tekstach teoretycznych z polskich zasobów źródłowych, „Muzyka” 51: 2006, nr 1-2, s. 105-116
• Medieval Liturgical Chant books in Poland. A Report on Extant Source Collections and Work on Their Documentation, [w:] Die Erschliessung der Quellen des mittelalterlichen liturgischen Gesangs, red. David Hiley, Wolfenbüttel 2004, s. 257-262
• Problem wizualizacji struktur dźwiękowych w średniowiecznej teorii muzyki, [w:] Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym, red. Aneta Pieniądz-Skrzypczak, Jerzy Pysiak, Warszawa 2005, s. 367-382
• Muzykologia w latach 1945-1990, [w:] Humanistyka polska w latach 1945-1990, red. Urszula Jakubowska, Jerzy Myśliński, Warszawa 2006, s. 262-281
• „Ars musica” jako przedmiot nauczania w obrębie „quadrivium”, [w:] II Kongres Mediewistów Polskich. Septem artes w kształtowaniu kultury umysłowej w Polsce Średniowiecznej (Wybrane zagadnienia), red. Teresa Michałowska, Wrocław 2007, s. 75-85.
• Rules of Mutation in Manuscript I.C.47 Held at the Library of the Polish Academy of Sciences in Kórnik (Second Half of the 15th Century), [w:]  Littera Nigro scripta manet. In honorem Jaromír Černý , red. Jan Bat’a, Jiří Kroupa,  Lenka Mráčková (Clavis monumentorum musicorum Regni Bohemiae, Series S II), Praha 2009, s. 71-81
• Auctoritas i  Traditio. Przypadek teoretyka muzyki Johannesa Hollandrina, [w:] Świat Średniowiecza. Studia ofiarowane Profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi, red. Agnieszka Bartoszewicz, Grzegorz Myśliwski, Jerzy Pysiak, Paweł Żmudzki, Warszawa 2010, s. 608-615
• The concept of tactus in the organ treatise from Tabulatura Joannis de Lublyn 1540, [w:] Musik des Mittelalyters und der Renaissance. Festschrift IKlaus-Jürgen Sachs, red. Rainer Kleinertz, Christoph Flamm, Wolf  Frobenius, Hildesheim, Zürich, New York 2010,  s. 405-414
• Teoria chorałowa w Europie Środkowej: Traditio Iohannis Hollandrini. „Muzyka” 57:2012 nr 3 s. 219-224