logo
EN EN PL PL Zaloguj się
Wyszukiwarka PL
Wyszukiwanie zaawansowane
O nas   Działalność badawcza   Wydawnictwa   Doktoranci   Studia podyplomowe   Biblioteka   Zbiory   CADIS   Dariah
Zbiory
  • Zbiory Specjalne i Dokumentacja Teatru  
    • Dokumentacja teatralna
    • Biblioteka Hrabiego Leopolda Cicognary
    • Sichergestellte Kunstwerke
  • Zbiory Fonograficzne  
    • Charakterystyka zbiorów
    • Wydawnictwa
    • Projekty
    • Badania terenowe
    • Katalog online
    • Polska pieśń i muzyka ludowa
    • Wsparcie instytucji nauki i kultury
    • Praktyki studenckie
    • Bibliografia
    • Linki
  • Zbiory fotografii i rysunków pomiarowych  
    • Pracownia Fotograficzna i Digitalizacyjna  
      • Archiwum cyfrowe
Polska muzyka tradycyjna - dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie. Etap IX

W 2023 roku zrealizowano dziewiąty etap projektu Polska Muzyka Tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie, prowadzonego od 2014 roku. Projekt po raz kolejny został dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.


W ramach tegorocznego etapu kontynuowano lub zakończono prace nad nagraniami ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN oraz zagregowanymi w repozytorium Etnofon kolekcjami:

  • nagrania ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN (kontynuacja prac nad nagraniami dźwiękowymi, audiowizualnymi oraz materiałami towarzyszącymi nagraniom; w 2023 r. rozpoczęto prace nad dokumentacją towarzyszącą nagraniom Aleksandry Szurmiak-Boguckiej – dokonano ich skontrum, kopie dokumentacji włączono do zespołu tzw. "materiałów nienagranych");
  • nagrania pochodzące z Archiwum Muzycznego Folkloru Religijnego w Instytucie Muzykologii KUL (w 2023 r. zakończono digitalizację i opracowanie całego zasobu taśm szpulowych liczącego 195 nośników);
  • zakończono etap prac nad zbiorem nagrań Pracowni Etnolingwistycznej im. Jerzego Bartmińskiego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (obecnie zdigitalizowany i opracowany zbiór liczy 90 nośników);
  • kontynuowano prace nad kolekcją nagrań dokumentalnych dr Bożeny Lewandowskiej (Orawa);
  • kontynuowano prace nad digitalizacją materiałów graficznych towarzyszących kolekcji nagrań  z Muzeum Regionalnego w Wągrowcu;
  • kontynuowano prace nad szczegółową deskrypcja nagrań z kolekcji Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie w zakresie geolokalizacji sesji nagraniowych i miejscowości powiązanych z wykonawcami.

Ponadto powiększono zasób repozytorium o materiały z kolekcji nagrań dokumentalnych dokonanych na Podhalu przez dra hab. Tomasza Nowaka.

Efektem wyżej opisanych prac – oprócz zabezpieczenia, eksploracji i opracowania merytorycznego kolekcji - jest sukcesywnie rozwijające się repozytorium dokumentalnych nagrań polskiej muzyki tradycyjnej Etnofon. Jego stan po zakończeniu IX etapu projektu przedstawia się następująco:
W repozytorium zamieszczono 175 005  utworów łącznie z wyodrębnionymi zapowiedziami zapisane na 7771 nośnikach. Do 21 196 utworów opublikowano sample dźwiękowe w wolnym dostępie w systemie Etnofon i niezależnie 1544 pełnych zrekonstruowanych i zmasterowanych utworów na płytach CD także w wolnym dostępie. W repozytorium zaprezentowano 2916 zdjęć współczesnych i historycznych z badań terenowych (wykonawcy, instrumenty, sytuacje obrzędowe, taniec, rękopisy itp.). System prezentuje także materiały graficzne towarzyszące nagraniom: protokoły, spikerki, rękopiśmienne transkrypcje muzyczne i tekstowe, zdjęcia pudełek na nośniki i fotografie samych nośników. Obecnie to 32 806 cyfrowych plików graficznych (TIF, JPEG). W repozytorium dostępne jest także 1 058 transkrypcji muzycznych ilustrujących nagrania opublikowane w serii Polska Pieśń i Muzyka Ludowa.

W ramach IX etapu projektu kontynuowano kwerendy i badania terenowe. W 2023 r. zarejestrowano w terenie 851 utworów. Nagrano materiał muzyczny z obszaru m.in. Kurpiów, Roztocza, wschodniej części Podkarpacia, Podlasia. Udokumentowano m.in. zwyczaje i obrzędy oraz repertuar bożonarodzeniowy, kontynuowano badania i dokumentację żywej praktyki muzycznej w ramach pobożności ludowej (majówki, czerwcówki, Gorzkie Żale, Różaniec, śpiewy przy zmarłym, dróżki kalwaryjskie), zarejestrowano także melodie taneczne, tańce ludowe, pieśni obrzędowe, miłosne, wojskowe, sieroce, dziecięce, bożonarodzeniowe, adwentowe, wielkopostne, wielkanocne i in. Materiał po rejestracji jest edytowany, opracowywany merytorycznie (identyfikacja, indeksacja, deskrypcja, mapping) i archiwizowany w repozytorium. Dokonano także, na potrzeby archiwizacji i publikacji w repozytorium, nagrania całego 54 Ogólnopolskiego Festiwalu kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu n. Wisłą.

Grupa etnomuzykologów, etnografów i kulturoznawców (m.in. dr Beata Maksymiuk-Pacek, Małgorzata Orlewicz, Jolanta Dragan, Magdalena Dąbek oraz dr Jacek Jackowski) kontynuowała w 2023 r. prace konsultacyjno-koncepcyjne dotyczące rozwoju i wdrażania w repozytorium Etnofon standardów i mechanizmów deskrypcji regionalnej oraz klasyfikacji funkcjonalnej i gatunkowej nagrań pieśni i melodii.

W ramach IX etapu projektu kontynuowano także prace w zakresie konsultacji i ekspertyz prawnych w kontekście dokumentowania muzyki tradycyjnej i udostępniania historycznych, a także nowo wytworzonych obiektów i danych do badań.
Projekt Etnofon został zaprezentowany na trzech  konferencjach naukowych:

  • w Palermo, 20 września 2023 r. podczas konferencji 38th European Seminar in Ethnomusicology (ESEM) w ramach panelu (Not only) For the pandemic. Solutions for the advanced use of traditional music resources (referat dra Jacka Jackowskiego);
  • podczas IX Krajowego Seminarium Etnomuzykologicznego Dźwięk-Słowo-Ruch-Obraz, które odbyło się w dniach 14–16 kwietnia 2023 r. w warszawskim Muzeum Azji i Pacyfiku (dr J.Jackowski wygłosił referat pt. Od roweru do transferu. Garść refleksji o tworzeniu, opracowywaniu i udostępnianiu źródeł badawczych dla etnomuzykologii, w którym omówiono problematykę tworzenia, deskrypcji, opracowania i archiwizacji nagrań na przykładzie metod i standardów wypracowanych w ramach projektu Polska Muzyka Tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie;
  • podczas konferencji Cyfrowa infrastruktura badań nad sztuką zorganizowanej w Instytucie Sztuki PAN dr J. Jackowski omówił wyzwania i możliwości współczesnej etnomuzykologii terenowej z uwzględnieniem nowoczesnych narzędzi – w tym repozytorium Etnofon – służących do opracowywania, archiwizowania i prezentacji obiektów – dokumentów etno-fonograficznych, -filmowych, -fotograficznych i metadanych.


Tematykę projektu Etnofon poruszył dr J. Jackowski w artykule pt. Etnomuzykolog w terenie a metodyka i technika – rys historyczny opublikowanym w "Kulturze Współczesnej" (nr 3/2023).

Repozytorium Etnofon zostało wspomniane w artykule dr Doroty Piramidowicz pt. Cyfrowa infrastruktura w badaniach nad sztuką. Tekst znajduje się na str. 66-67 w Raporcie 2023. Cyfrowa nauka, gospodarka i społeczeństwo wydanym przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-sieciowe.

wróć
Stopka adres

Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, ul. Długa 26/28, skr. poczt. 994, 00-950 Warszawa, tel. (22) 50 48 200, fax (22) 831 31 49, e-mail: sekretariatispan@gmail.com, NIP 525-000-85-48, REGON 000325794, konto w płatnościach krajowych BANK  BGK 18 1130 1017 0020 1466 5620 0001, konto dla wpłat z zagranicy BANK BGK IBAN PL 18 1130 1017 0020 1466 5620 0001 SWIFT GOSKPLPW

© 2025 Instytut Sztuki PAN
Nota Prawna Impressum
Projekt i wykonanie Kompan.pl